Het effectiefste middel in de strijd tegen de verspreiding van infecties is goede handhygiëne. Klinkt simpel, maar bij veel zorgorganisaties is op dit vlak nog veel te winnen. Deskundige infectiepreventie Simone Krooshof helpt organisaties met het vinden van haalbare en werkbare oplossingen.
Je ontkomt er op dit moment bijna niet aan: overal kom je flesjes met desinfectiemiddelen tegen en in veel gebouwen struikel je haast over de paaltjes met handalcoholdispensers.
Toch is het werken met schone handen iets dat binnen zorgorganisaties lang niet altijd optimaal geregeld is. “Het is een onderwerp waarvan je al snel denkt: daar gaan we weer met die handhygiëne”, zegt deskundige infectiepreventie Simone Krooshof. “Maar het heeft continu aandacht nodig. Als je het een paar maanden niet bespreekt, verwatert het en gaan mensen er veel minder goed mee om.”
In het dagelijks leven reinigen de meeste mensen hun handen met water en zeep, maar in de zorg vragen sommige situaties om handalcohol. “Zeep verwijdert bacteriën en virussen alleen, maar handalcohol doodt ze echt”, zegt Krooshof.
“Daarnaast werkt het sneller – je hoeft er geen kraan voor open te trekken – en het is beter voor de huid. Zeep tast de vetlaag van je handen aan. In handalcohol zitten bestanddelen die dat voorkomen.”
Vijf momenten
Een zorgorganisatie of thuiszorgmedewerker kan voor handalcohol niet zomaar het Kruidvat of de Action binnenstappen. “Je hebt een middel nodig met een CTGB-nummer”, zegt Krooshof. “Het CTGB is het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden. Zij beoordelen of desinfectiemiddelen voldoen aan een bepaalde normering, net zoals coronavaccins ook goedgekeurd moeten worden.
Ziekenhuizen kijken hier altijd wel naar, maar organisaties in de gehandicapten- of verpleeghuiszorg hebben dit niet altijd in de gaten.”
Heb je eenmaal het goede spul ter beschikking, dan is het zaak dat je het op de goede momenten gebruikt. “Je moet voldoen aan de vijf momenten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)”, zegt Krooshof.
“Die momenten zijn: voordat je contact hebt met een patiënt of cliënt, voordat je schone handelingen verricht, na vuile handelingen, na contact met de omgeving van de patiënt en na contact met de patiënt zelf.”
Compliance
Uit de praktijk blijkt dat dit lang niet altijd haalbaar is. Krooshof: “In een onderzoek van voor de coronacrisis bleek de compliance in de verpleeghuiszorg op ongeveer 20 tot 30 procent te liggen en in ziekenhuizen op ongeveer 50 procent.
Omdat je 100 procent nooit gaat halen, kijk ik wanneer ik bij organisaties kom vooral naar wat werkbaar is. In verpleeghuizen is desinfectie bij ‘kamer in, kamer uit’ al een goed begin. En de realisatie dat handschoenen nooit een vervanging zijn voor handhygiëne.”
Het risico van politieagentje spelen ligt gauw op de loer. “Je kunt er binnen een organisatie daarom het beste een gezamenlijk project van maken”, zegt Krooshof.
“Ga met collega’s om tafel en bedenk wat je nodig hebt, hoe je belemmeringen uit de weg ruimt en hoe je goede gewoonten vasthoudt. Een deskundige infectiepreventie kan een organisatie hierin ondersteunen en begeleiden.”