Hoogleraar neurologie Erik Scherder (71), is onlosmakelijk verbonden met het menselijk brein. De hersenkenner heeft er zijn persoonlijke missie van gemaakt om ons het belang van de grijze massa bij te brengen. Het meest onderschatte middel voor ons brein? “Beweging”.
Weinig beweging is funest voor ons brein, trapt de hoogleraar af. Ons ‘zitgedrag’ blijkt de grote boosdoener. De hersendeskundige benadrukt het belang van een gezonde leefstijl in deze tijd. “Bij een actieve leefstijl heb je betere hart- en pompfuncties. De hersenen bestaan uit de grijze stof, de hersengebieden en de witte stof, de verbindingen in de hersenen. Die witte stof is essentieel voor de geleiding van impulsen of prikkels en is gevoelig voor goede doorbloeding. Hoe hoger de kwaliteit, hoe sneller de signalen gaan.”
‘Brein winst’
En waaraan merken we dat die witte stof optimaal werkt? “Je voelt je gemotiveerder, je kunt beter nadenken en neemt meer initiatief.” Volgens de hersendokter is een uur lang fanatiek trainen niet het enige wat een mens nodig heeft. “Het gaat ook om de onderbrekingen van het zitten. Doe je dit niet, dan merk je dat je je minder goed kunt concentreren. Doe je het wél, dan word je gevoeliger voor insuline, waardoor de risico’s op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en obesitas afnemen. Bovendien kan je stemming erdoor verbeteren. Bewegen tussen de bedrijven door, betekent ‘brein winst’. Dan krijg je veel meer zin in dingen.”
En welke prikkels hebben nu niet bepaald een gunstig effect op onze bovenkamer? “Lawaai in discotheken, roken, lachgas en alcohol, zijn van die prikkels die je beter uit de weg kunt gaan. De eerste twintig à dertig jaar bouwen jongeren namelijk aan de genoemde witte en grijze stof. Volgens de hersenkenner kun je lang profijt hebben van een gezond brein. “Het is daarnaast de vraag of je bij een slechte leefstijl wel alle capaciteiten die je had, volledig hebt benut. Het kromme is natuurlijk wel, je weet nooit hoe je eruit was gekomen als je het anders had gedaan.”
Uitdagen
We moeten ons brein prikkelen, volgens Scherder. “Het moet moeite kosten, zowel mentaal als fysiek om die witte stof te stimuleren.” Hij heeft nog een wijze les om mee te geven. “De valkuil is dat de mensen na hun dertigste de boel laten verslappen. Dat ze denken: ‘ik ben er’ of ‘het is wel goed zo’. Dat gaat ten koste van de witte stof en heeft effect op jouw motivatie en initiatief. Veroudering begint bij je dertigste, maar je hoeft niet in een neerwaartse curve terecht te komen. Je zult merken dat als je de hersenen uitdaagt je op allerlei vlakken resultaat krijgt.” De brein-expert benadrukt tot slot de term ‘need for cognition’. “De zenuwcellen hunkeren door uitdaging naar meer “voeding”, het werkt belonend en geeft energie.” Dus, wat te doen volgens Scherder? “Ga tegen dat gevoel van laks worden in, het is een kick voor het brein.”