Mild traumatisch hersenletsel (mTBI) wordt gedefinieerd als een hoofdletsel dat resulteert in een korte periode van bewusteloosheid gevolgd door een verminderde cognitieve functie. Samen met een verminderde cognitieve functie kan mTBI leiden tot een verscheidenheid aan symptomen, zoals migraine, vermoeidheid, depressie, angst en prikkelbaarheid. Deze symptomen staan samen bekend als het Post-Concussie Syndroom (PCS), dat bij de meeste mensen binnen enkele weken verdwijnt.
De CT-scan van het hoofd wordt erkend als de gouden standaard voor de evaluatie van TBI-patiënten vanwege de hoge gevoeligheid en specificiteit bij het opsporen van complicaties in verband met hoofdletsel. Ondanks zijn belangrijke rol bij de diagnose van intracraniële letsels is het echter een dure procedure die patiënten blootstelt aan straling, en slechts ongeveer twaalf procent van de patiënten met mTBI heeft tomografische bevindingen na het trauma. Deze uitdagingen hebben geleid tot een heroverweging van het gebruik van CT’s in deze laagrisicopopulatie. Ook hebben ze de noodzaak onderstreept van nieuwe beheersalgoritmen die het aantal CT-scans verminderen zonder de patiëntenzorg en -veiligheid in gevaar te brengen.
Het gebruik van innovatieve biomarkers, een eenvoudige bloedtest, bij de evaluatie van licht traumatisch hersenletsel (mTBI) is een nauwkeurige effectieve en nieuwe manier om de tijdsbesparing en efficiëntie op de spoedeisende hulp te verhogen. Twee medische specialisten uit Spanje en Kroatië hebben het gebruik van biomarkers voor de evaluatie van mTBI in hun respectieve spoedafdelingen overgenomen en geïmplementeerd, en hebben innovatie en verbeteringen in hun praktijk ervaren.
Martina Pavletic is als consulent interne geneeskunde, nefrologie en intensieve geneeskunde verbonden aan University Hospital Rijeka in Kroatië, die verantwoordelijk is voor ongeveer 600.000 inwoners. Medisch specialist Gemma Álvarez werkt bij het Hospital Universitario Virgen de las Nieves, één van de twee grootste ziekenhuizen in Granada, Spanje die verantwoordelijk is voor 481.019 inwoners. In het Hospital Universitario Virgen de las Nieves behandelen ze vijftien TBI-patiënten per dag. In het ziekenhuis van Rijeka is dit aantal ongeveer drie tot vijf per dag.
De verbeteringen die de nieuwe mTBI-test met zich meebrengt, is volgens Álvarez drieledig: “Ten eerste voor de patiënt: het verbetert kwaliteit in het zorgproces. Patiënten zonder CT-scan worden ontslagen met een objectieve test, wat zorgt voor vertrouwen en geruststelling. Ook worden patiënten minder blootgesteld aan radiatie door – achteraf onnodige – CT-scans. Ten tweede zijn er verbeteringen voor artsen: meer tools betekent meer vertrouwen om beslissingen te maken, en om onnodige trajecten uit te sluiten. Daarmee verbetert het ten derde de administratie: iedere bespaarde CT-scan is een besparing voor het zorgsysteem. Daarnaast is het verminderen van wachttijden ook een flinke besparing.”
Ook Pavletic merkt diezelfde verbeteringen, en ziet sinds ze als allereerste ziekenhuis in de regio van Rijeka mTBI-biomarkers toepassen, veel positieve impact: “We zijn erg enthousiast over de resultaten. Het is een flinke stap vooruit. De grootste impact is op de veiligheid van patiënten. Dat staat voor ons voorop. Denk daarbij aan het verminderen van scans, radiatie, en het voorkomen van verdovingscomplicaties. Vooral voor jongere en oudere patiënten is het belangrijk om onnodige radiatie te beperken. Biomarkers helpen daar enorm bij.” Vóór de implementatie van de mTBI-biomarker, werden patiënten met vermoedelijk hersenletsel doorverwezen voor observatie.
Op basis van klinische presentatie, lichamelijk onderzoek en medische voorgeschiedenis, besloot de arts al dan niet een CT-scan uit te voeren om hoofdletsel uit te sluiten. “De gemiddelde wachttijd op de spoedeisende hulp voor de patiënt was daarmee acht uur,” illustreert Álvarez. “Met de mTBI-biomarker worden patiënten bij een negatieve uitslag voor licht hoofdletsel naar huis verwezen met thuisobservatie. Dat brengt de gemiddelde wachttijd in ons ziekenhuis terug naar drie uur.” Niet alleen voor de patiënt, maar ook voor de artsen en het ziekenhuis worden processen daarmee een stuk efficiënter. Pavletic: “Het proces werkt 24/7. Er zijn varianten waar we niet eens een laboratoriumtest voor nodig hebben; het kan meegenomen worden in de samples van een reguliere bloedtest. Dat is belangrijk om te weten voor patiënten: het betekent niet dat er nog meer bloed moet afgenomen worden.”
Sinds de invoering ervan zijn in beide ziekenhuizen concrete resultaten geboekt. In Granada hebben 111 patiënten baat gehad bij de mTBI biomarkers. Voor 33 van deze patiënten was een CT-scan niet nodig. Dit verminderde op zijn beurt onnodige CT-scans met 30 procent – financieel betekent dit een besparing van ruim 4.500 euro.
In Rijeka merken ze dat bloed biomarkers ook significant bijdragen aan het verkleinen van de achterstand van CT- en MRI-scanresultaten. Pavletic: “De bloed biomarkers zijn voor de hersenen in het algemeen boeiend omdat de hersenen ons meest belangrijke én ingewikkelde orgaan zijn. Hersenen staan gelijk aan wat en wie we zijn. Ook andere werkvelden zoals psychologie kunnen profiteren van dergelijke bloed biomarkers.”