Veel patiënten met bronchiëctasieën hebben baat gehad bij de strenge lockdown maatregelen. Het dragen van een masker en het afstand houden zorgde ervoor dat virussen en bacteriën nauwelijks werden overgedragen.
Veel longpatiënten gingen het afgelopen jaar uit angst voor COVID-19 liever niet naar het ziekenhuis. De meeste patiënten maakten gebruik van de mogelijkheid om een video- of een telefonisch consult met hun arts te hebben. Wie vanwege angst voor COVID-19 juist wel langs wilde komen, was welkom. “Wij hebben onze eigen bronchiëctasie patiënten op de poli eigenlijk steeds de vereiste zorg kunnen bieden”, stelt Josje Altenburg, longarts bij Amsterdam UMC.
Proactief
Altenburg en haar collega’s zochten proactief contact met hun patiënten. Zo kreeg iedereen informatie toegestuurd over COVID-19 met een verwijzing naar een website waar op vrijwel iedere vraag een antwoord te vinden was. Patiënten die een afspraak afzegden en vervolgens geen nieuwe afspraak maakten, werden gebeld. De poli deed er alles aan om te zorgen dat iedere patiënt werd gezien.
Minder verwijzingen
Wel constateerde Altenburg dat huisartsen veel minder vaak patiënten met een vermoeden van bronchiëctasieën doorverwezen. Daardoor hebben die patiënten mogelijk langer rondgelopen met klachten dan nodig is. “Een deel zou eerder zijn doorverwezen als corona geen rol had gespeeld. Nieuwe patiënten kregen daardoor niet altijd de zorg die nodig is.”
Gezondheidsschade
“Hoe langer je wacht met het behandelen van bronchiëctasieën, des te groter de longschade is”, legt Altenburg uit. Bronchiëctasieën is een chronische longziekte waarbij de wanden van de bronchiën verwijd zijn. Bacteriën en virussen kunnen zich daar makkelijk nestelen. De ontstekingsreacties die daardoor ontstaan, veroorzaken een soort littekenweefsel in de luchtwegen.
Diagnose
Eenmaal ontstane schade is vaak onomkeerbaar. Wel kunnen, als eenmaal de juiste diagnose is gesteld, door een goede behandeling de klachten worden aangepakt. Een vermoeden op bronchiëctasieën is eenvoudig te bevestigen met een CT-scan. Wie jaar in jaar uit last heeft van een hardnekkige hoest, het ophoesten van slijm, kortademig is en vaak een luchtweginfectie heeft, komt voor dat onderzoek in aanmerking. “Loop niet lang door met deze klachten”, adviseert Altenburg. “Ga naar je huisarts en vraag om een verwijzing naar een longarts.”
Hoe langer je wacht met de behandeling des te groter is de longschade
Behandeling
De meeste patiënten hebben een milde vorm van bronchiëctasieën. Zij kunnen voor behandeling terecht bij longartsen in het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Als iemand stabiel is en weinig klachten heeft, kan de huisarts in sommige gevallen die zorg overnemen. Gaat het om een complex ziektebeeld met veel klachten dan kunnen longartsen hun patiënten doorverwijzen naar expertisecentra.
Voor- en nadelen van de pandemie
Het grootste deel van de patiënten van het Amsterdam UMC is de corona-periode heel goed doorgekomen. Bij bronchiëctasieën is het zo dat verergeringen van de ziekte en klachten veroorzaakt kunnen worden door virussen en bacteriële infecties. De afstandsmaatregelen leidden ertoe dat niet alleen het coronavirus niet floreerde maar dat ook andere virussen en bacteriële verwekkers geen kans kregen. Voor een klein deel van de patiënten vormde de pandemie juist een groot probleem. Als zij zo ziek werden dat ze moesten worden opgenomen, was er op de longafdeling en op de intensive care vaak niet direct een bed beschikbaar. “Een aantal mensen moest langer wachten op een bed, zelfs als de opname noodzakelijk werd geacht”, vertelt Altenburg.
Harde afweging
De artsen die deze beslissingen moesten nemen, hadden een moeilijke taak. De manier van redeneren was simpel. Welke patiënt heeft op korte termijn het meest behoefte aan intensieve ziekenhuiszorg? Die patiënt krijgt het beschikbare bed. Het gevolg is dat longpatiënten langer moesten wachten op de voor hen belangrijke zorg,
Zorg op orde
Die afweging is nu niet meer nodig. Er zijn veel minder opnames dan voorheen. Longartsen draaien geen extra diensten meer en longverpleegkundigen werken weer op de standaard longafdeling. Waar een opname noodzakelijk wordt geacht, is dat nu geen probleem.
Onderzoek
Waar de zorg weer terug is op normaal niveau geldt dat nog niet voor het onderzoek. Binnen Amsterdam UMC wordt gewoonlijk veel onderzoek gedaan naar verbetering van bestaande en de ontwikkeling van nieuwe therapieën op het gebied van chronische longziekten. Heel veel studies en onderzoeken hebben de afgelopen anderhalf jaar vertraging opgelopen. “Het noodzakelijke onderzoek komt gelukkig langzaamaan weer op gang”, meldt Altenburg.