Een aandoening kan zorgen voor een moeizame verhouding met je huid en haar. Toch kun je ook met een ziekte gezond zijn, zegt adviseur Chantal Walg van Anders Gezond. Ze werkt vanuit het principe positieve gezondheid en legt uit wat dat inhoudt.
“Een oudere dame met psoriasis was haar hele leven al gek op zwemmen maar durfde zich niet meer in badpak te vertonen omdat ze zich schaamde voor haar huidaandoening. Mijn vader, fysiotherapeut, spoorde haar aan om met hem en het groepje mensen met gewrichtsklachten dat hij begeleidde mee te gaan naar het zwembad.
Na enige schroom was het vertrouwen van de groep al gauw een verademing voor haar, en lukte het haar om weer volop te genieten van bezoekjes aan het zwembad.
Het is belangrijk om je zo min mogelijk te laten weerhouden door je ziekte. Al is dat niet eenvoudig. Als oud-verpleegkundige weet ik wat een huidaandoening kan doen, met jeuk en pijn. Niemand wil zijn ziekte zijn, maar iedereen ziet dat je iets hebt. Toch is het ook dan de kunst om de dingen te blijven doen die je leuk vindt. Ze kunnen namelijk bijdragen aan je gezondheid.”
Focus op probleem
“Volgens de definitie van de World Health Organization uit 1948 is gezondheid een volledige toestand van mentaal, sociaal en fysiek welbevinden. De focus ligt vaak op de ziekte, op het probleem en hoe dit medisch kan worden opgelost. Toen de arts Machteld Huber zelf ziek werd, ondervond ze dat ze zich juist beter voelde door tal van andere factoren.
Factoren zoals meedoen en een doel voor ogen hebben kunnen daarnaast een positieve invloed hebben op je gezondheid. Niet altijd zijn dit factoren waar men in de gezondheidszorg oog voor heeft. Ze deed hier onderzoek naar en promoveerde uiteindelijk op dit onderwerp, dat ze positieve gezondheid noemt.”
Wat is positieve gezondheid?
“Positieve gezondheid houdt niet in dat je de ziekte links moet laten liggen. Natuurlijk moet die worden behandeld. Maar, er zijn nog tal van andere aandachtspunten die de situatie beter kunnen maken. Positieve gezondheid betekent zelf de regie houden en in staat zijn om je aan te passen aan wat er op je pad komt. Daar hoort acceptatie bij. Maar in plaats van de focus alleen op de ziekte te leggen, is het belangrijk om jezelf te vragen wat jij écht wilt in het leven.
Positieve gezondheid betekent zelf de regie houden en in staat zijn om je aan te passen aan wat er op je pad komt.
Huber onderscheidt zes dimensies die hierbij kunnen helpen: fysiek, mentaal, sociaal, zingeving, het dagelijks functioneren en kwaliteit van leven. Aan de verschillende dimensies kun je cijfers toekennen die passen bij jouw specifieke situatie.
Het kan zijn dat je jezelf lichamelijk een vier geeft en dat dit op te krikken is tot een zes, maar dat het nooit een tien wordt. Mogelijk is er wel winst te behalen op andere dimensies die je welbevinden ten goede komt en waardoor je je dus beter voelt.”
Zingeving en meedoen
“Een voorbeeld dat dit illustreert is dat van een man met diabetes. Zijn arts drong erop aan dat hij moest leren om zichzelf te injecteren met insuline, maar het lukte niet en hij wilde er niet aan. De man was altijd buschauffeur geweest, tot zijn ziekte dat niet meer toeliet en had altijd erg genoten van het contact met klanten.
Helaas gooide zijn aandoening ook roet in het eten toen er vrijwilligerswerk voor hem was gevonden –het ophalen en brengen van patiënten in een ziekenhuis- maar hij dat niet kon uitvoeren.
Al vrij snel meldde hij zich bij zijn arts. Of hij hem toch kon leren om te injecteren?Hij moest namelijk weer aan het werk. Dit toont voor mij aan hoe ‘scoren’ op andere dimensies je situatie kan verbeteren. Voor de man was dat het sociale vlak, kunnen meedoen en zingeving.”
Zelf de regie houden
“Positieve gezondheid is bij iedereen toe te passen, zolang je weet wat je wilt en je focust op wat er wél goed gaat of beter kan. Je kunt een ziekte hebben en je toch gezond voelen. Helaas worden mensen, vaak tegen hun wil, nog steeds afgekeurd voor werk vanwege een aandoening terwijl ze in plaats van 36 uur misschien nog best 15 uur aan de slag kunnen.
Maatwerk bieden draagt bij aan de gezondheid van mensen. Ook is ons stelsel er nog steeds op ingericht dat mensen tussen hun 65e en 67e met pensioen gaan, terwijl in landen waar inwoners heel oud worden die groep juist nog heel lang meedoet en onderdeel is van de maatschappij. Zelf de regie houden over je eigen leven, daar worden mensen blijer en gezonder van.”
Zoek bondgenoten
“Het betekent dat je niet alleen kijkt naar de klacht, maar vooral naar je kracht. Veel mensen hebben er ontzettend veel aan om te praten met anderen die hetzelfde meemaken. Zij kunnen je op ideeën brengen hoe je de dingen waar je blij van wordt toch kunt blijven doen. Zoek dus bondgenoten. Het helpt ook als je naasten begrijpen dat je gezond voelen door meer factoren beïnvloed wordt en dat ze je hierbij ondersteunen.”