Tijdens de pandemie stappen minder mensen naar de dokter. Dat kan onverstandig zijn. Zo betekent een tijdige diagnose bij huidkanker soms het verschil tussen leven en dood.
Wacht niet
“Nederland telde de laatste maanden minder kankerdiagnoses. Ook het aantal nieuwe gevallen van melanoom bleef achter bij het gemiddelde. De oorzaak ligt mogelijk in de neiging om bij een klacht of plekje op de huid toch maar niet naar de huisarts te stappen omdat die het al zo druk heeft. Of in het mijden van een bezoek uit angst voor een coronabesmetting.
Mijn advies? Niet doen. Corona is niet het enige gezondheidsprobleem. Een verdachte huidafwijking kan de voorbode zijn van een ernstig probleem, dus doe jezelf niet tekort. Huidkanker zoals melanoom is vaak heel goed te behandelen als het op tijd wordt ontdekt. Elke patiënt die we niet zien is er één te veel”, vindt Jan Willem de Groot, internist-oncoloog in het Isala Ziekenhuis in Zwolle.
Na diagnose
De huisarts is in veel gevallen degene die een huidafwijking als eerste onderzoekt en waar nodig verwijdert, soms is er sprake van een melanoom en volgt doorverwijzing naar een dermatoloog. Het is afhankelijk van de aard en ontwikkeling van de ziekte hoe het proces er verder uitziet. “Bepalend zijn eventuele uitzaaiingen naar de lymfeklieren of andere delen van het lichaam.
Hierdoor kunnen melanoompatiënten met verschillende specialisten te maken krijgen; naast een dermatoloog ook een chirurg, een internist-oncoloog en een radiotherapeut. In het Isala Ziekenhuis is de verpleegkundig specialist melanoom de spin in het web tussen al die specialismen.”
In het ziekenhuis
“Ook tijdens de pandemie kunnen patiënten van diagnose tot en met behandeling dankzij verschillende maatregelen nog steeds veilig worden geholpen”, benadrukt De Groot. In ‘zijn’ ziekenhuis zijn er net zoals op veel andere plekken verschillende coronamaatregelen genomen, variërend van looplijnen op de vloer tot de gewoonte om alle contacten met patiënten alleen op afspraak te laten verlopen.
Ook zijn eigen spreekuur ziet er tegenwoordig anders uit: grotendeels digitaal en per telefoon. Hierin blijft er ruimte voor vragen en eveneens voor het bespreken van zorgen die bij sommigen leven over hun ziekte in verhouding tot de coronapandemie.
Goede voorlichting
Goede voorlichting is cruciaal. De Groot geeft de voorkeur aan ‘de juiste informatie op het juiste moment’. “Wie geconfronteerd wordt met melanoom moet de behandelopties uitgelegd krijgen die gelden voor zijn of haar specifieke situatie. Er moet een goed contact zijn tussen arts en patiënt, een vertrouwensband en een open sfeer waarin alles bespreekbaar is en de patiënt zich vrij voelt om alles te vragen. Eerlijkheid vanuit de patiënt mag evenmin ontbreken. Zo komen we tot de best mogelijke oplossing en de wegen die daarnaartoe leiden.”
Minder vaak naar het ziekenhuis
Chirurgie is nog steeds de voornaamste behandeling bij deze vorm van kanker, eventueel opgevolgd door een andere behandeling. Een deel van de patiënten met melanoom stadium III en IV komt in aanmerking voor immuuntherapie of doelgerichte therapie. Immuuntherapie is gericht op versterking van het afweersysteem, zodat de kankercellen aangevallen blijven worden.
Doelgerichte therapie richt zich specifiek op bepaalde mutaties van de kankercellen. Afhankelijk van het ziektestadium waarin patiënten verkeren, werkt De Groot bij voorkeur met een geneesmiddel waarbij patiënten minder vaak in het ziekenhuis hoeven te zijn. “Hoewel een ziekenhuisbezoek veilig is, is het voor veel patiënten prettig dat we de hoeveelheid bezoeken kunnen beperken. Dit doen we, en deden we al vóór de komst van corona, voor zowel stadium III- als IV-patiënten. Een deel van de mensen behandelen we bij hen thuis.”