Wereld COPD-dag 2025: “Short of Breath, Think COPD”

Op woensdag 19 november is het opnieuw Wereld COPD-dag. De jaarlijkse campagne van de Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) roept zorgverleners wereldwijd op om stil te staan bij één van de meest voorkomende, maar vaak nog te laat herkende longaandoeningen: COPD. Het thema van dit jaar, “Short of Breath, Think COPD”, benadrukt het belang van vroegtijdige herkenning. Kortademigheid is een klacht die gemakkelijk aan andere oorzaken wordt toegeschreven. De oproep van GOLD is dan ook helder: denk aan COPD zodra kortademigheid aanhoudt, zeker bij risicogroepen.

Vroegdiagnostiek blijft een uitdaging

Hoewel de incidentie van COPD langzaam afneemt, blijft de onderdiagnose groot. Wereldwijd wordt geschat dat bijna driekwart van de mensen met COPD geen formele diagnose heeft. Ook in Nederland zien longartsen nog regelmatig patiënten die pas in een gevorderd stadium worden verwezen. Vroege opsporing biedt juist veel mogelijkheden voor interventie:

• Rookstopbegeleiding heeft het meeste effect bij een beginnende longfunctiedaling
• Gerichte leefstijladviezen kunnen verdere achteruitgang vertragen
• Vroege behandeling en educatie verbeteren kwaliteit van leven en zelfmanagement

Daarom is alertheid in de eerste lijn cruciaal. De longarts kan hierin een belangrijke rol spelen door samenwerking met huisartsen, praktijkondersteuners en paramedici actief te stimuleren.

Spirometrie als sleutel

De boodschap van Wereld COPD-dag 2025 is ook een pleidooi voor het laagdrempelig inzetten van spirometrie. GOLD benadrukt dat kortademigheid, chronische hoest of sputumproductie altijd reden zijn om de longfunctie te meten, ongeacht leeftijd of rookstatus.

Longartsen kunnen hierin richting geven door:

• Regionale afspraken over spirometrie en verwijzing te actualiseren
• Feedback te geven over kwaliteit van longfunctieonderzoek
• De interpretatie van milde obstructie te blijven delen met de eerste lijn

De longarts als partner in de keten

COPD-zorg is bij uitstek ketenzorg. De longarts vervult daarin een centrale rol als consultatief specialist en kwaliteitsbewaker.

In het kader van Wereld COPD-dag is het waardevol om samen te reflecteren op vragen als:

• Hoe borgen we dat spirometrie op tijd en goed wordt uitgevoerd?
• Hoe zorgen we dat patiënten met beginnende klachten niet tussen wal en schip vallen?
• Hoe maken we preventie en leefstijl onderdeel van het gesprek, ook bij milde vormen van ziekte?

Door de samenwerking tussen eerste en tweede lijn verder te versterken, kan de diagnose eerder worden gesteld en het behandeltraject beter worden afgestemd op de individuele patiënt.

GOLD 2025: meer aandacht voor vroege stadia

De GOLD 2025-richtlijn besteedt expliciet aandacht aan pre-COPD en early COPD — patiëntgroepen die nog niet voldoen aan de klassieke criteria van airflowbeperking, maar al wel structurele of functionele afwijkingen vertonen. Deze nadruk op vroegsignalering sluit nauw aan bij het thema van dit jaar. Voor longartsen biedt dat kansen om:

• Patiënten met risicofactoren (roken, beroepsmatige blootstelling, astma in de voorgeschiedenis) nauwkeuriger te volgen
• Longfunctietrends te monitoren
• In de spreekkamer het gesprek over stoppen met roken, vaccinaties en revalidatie laagdrempelig te initiëren.

Wat kan de longarts doen?

Gebruik Wereld COPD-dag om bewustwording te vergroten – bijvoorbeeld met een (digitale) activiteit in het ziekenhuis of een gezamenlijk bericht met regionale huisartsen. Deel praktijkvoorbeelden van vroegdiagnostiek of succesvolle ketensamenwerking. Benadruk het belang van spirometrie in overleg met de eerste lijn.

Samen eerder denken aan COPD

Wereld COPD-dag is elk jaar een moment om stil te staan bij de voortgang in de longzorg. In 2025 ligt de nadruk op het herkennen van kortademigheid als alarmsymptoom. Hoe eerder we denken aan COPD, hoe groter het verschil dat we kunnen maken. Voor patiënten, hun omgeving en de zorg als geheel.