ADHD kan je leven flink beïnvloeden. Zeker als er geen – of veel te late – diagnose is. Weten wat je hebt, geeft niet alleen opluchting en (h)erkenning, maar kan ook helpen om je ADHD voor je te laten werken.
Wim Houtjes, u bent hoofdopleider GGZ-VS en verpleegkundig specialist ggz. En werkt en behandelt veel met mensen die ADHD hebben. Hoe belangrijk is een diagnose en behandeling?
“Heel erg, omdat je zo je eigen gebruiksaanwijzing leert kennen. Vaak hebben mensen wel door dat er iets aan de hand is, maar weten ze niet wat. Een depressie? Een persoonlijkheidsstoornis? Een juiste diagnose en vooral een goede, passende behandeling kan je geruststellen. Omdat je dan leert hoe je met je ADHD en de bijhorende klachten om kunt gaan.”
En wat als een diagnose uitblijft?
“Dat kan heel negatief uitwerken. Continu het gevoel hebben van falen, deadlines en kansen missen wegens concentratiegebrek. En niet voor vol worden aangezien of als raar worden bestempeld, omdat je vaak alle kanten opstuitert. Dat soort dingen kunnen je stemming en je leven enorm beïnvloeden, zeker als je niet weet waar het vandaan komt. Soms leidt het zelfs tot een depressie en wanhoop om gemiste kansen.”
Wat gebeurt er als je niet, of niet goed, wordt behandeld?
“In principe kun je prima met ADHD leven. Maar sommige mensen vliegen uit de bocht. Bijvoorbeeld door roekeloos gedrag in het verkeer, door eindeloos gamen, te gokken en het gebruik van verdovende middelen. Verslavingsgevoeligheid en de behoefte aan kicks kunnen een kenmerk zijn van ADHD. Vaak zoekt men pas hulp als het mis gaat.”
Hoe kun je ADHD voor je laten werken?
“Het gaat erom expert te worden van je eigen klachten. Weten wat je moet doen om je leven wél goed te laten verlopen. Bijvoorbeeld door het aanpakken van je leefstijl. Sporten, maar ook rust, reinheid en regelmaat werken vaak goed bij ADHD. Nog een tip: zoek werk dat bij je past. Waarbij er veel variatie is, je creativiteit kwijt kunt en je niet continu langdurige focus nodig hebt. Want als je voortdurend oersaaie dingen moet doen of iets nastreeft wat je niet kunt, frustreert dat enorm.”
Zitten er ook positieve kanten aan ADHD?
“Absoluut. Vaak ben je niet op je mond gevallen, durf je voor je mening uit te komen. Ook kunnen mensen met ADHD snel schakelen en verbanden signaleren die anderen niet zien of niet durven benoemen. Dat kan in creatieve processen en bij bepaalde beroepen heel handig zijn. ADHD hoeft dus echt niet het einde van de wereld te zijn!”