Revolutionaire therapie tegen prostaatkanker

Hormoon- en chemotherapie. Voor veel patiënten met prostaatkanker is dit onontkoombaar. In onder andere Duitsland en Australië worden veelbelovende resultaten geboekt met radioactieve PSMA-therapie. Volgt Nederland ook?  

Dr. Daniela Oprea-Lager, u bent nucleair geneeskundige en voorzitter van PSMA forum NL. Wat is PSMA precies? 

“PSMA staat voor ‘prostaat-specifiek membraan antigeen’ en is een eiwit dat zich op de oppervlakte van prostaatkankercellen bevindt. Na jarenlang wetenschappelijk onderzoek zijn verschillende radioactieve stoffen ontwikkeld, die zich kunnen binden aan het PSMA-eiwit. De zo ontstane radioactief PSMA wordt ingespoten in de bloedbaan om prostaatkanker in beeld te brengen. Ook kan PSMA worden gebruikt als therapie, om andere stoffen naar de tumor te brengen. Een van die stoffen is het radioactieve Lutetium-177, dat straling afgeeft. Deze straling kan schade aanrichten aan het DNA, waardoor kankercellen vernietigd worden.” 

Wat kan PSMA voor patiënten met prostaatkanker betekenen?  

“Door PSMA te koppelen aan een radioactieve stof, kunnen kankercellen eerder én veel beter in beeld worden gebracht. Zo kunnen wij als arts letterlijk zien waar de kanker zich bevindt. En daardoor een betere diagnostiek verrichten. Daarnaast kunnen patiënten met een hogere dosis radioactief PSMA behandeld worden, doordat het helpt tumorcellen te doden. Die dubbele functie maakt PSMA een unicum in de medische wereld.” 

Wanneer kom je in aanmerking voor PSMA-therapie? 

“Allereerst is het belangrijk dat er voldoende PSMA-eiwit op de kankercellen zit en zichtbaar is. Je kunt immers niet iets behandelen wat je niet ziet. Ook kijken we altijd naar de beenmerg-reserves en de nierfuncties van een patiënt. Een behandeling met PSMA heeft daar namelijk invloed op. En als er sprake is van prostaatkanker met uitzaaiingen in de organen, is er een kans dat de therapie minder goed aanslaat. Echter, bij uitzaaiingen in de botten en lymfklieren – wat gebruikelijker is bij dit type kanker – kan PSMA wél worden aangeboden.” 

Wat zijn de voordelen? 

“Met PSMA kunnen we met meer gemak meer prostaatkankerpatiënten effectiever helpen. Bovendien is het een therapie die poliklinisch gegeven kan worden. Zo’n zes à acht uur na de therapie kan je gewoon weer naar huis. Nog een grote plus: de bijwerkingen van PSMA zijn veel milder dan bijvoorbeeld chemotherapie. Verder blijkt uit onderzoek dat uitbehandelde patiënten dankzij Lu-177-PSMA therapie een extra levenstijd van 4 kwalitatieve maanden kregen. Een mooie bonus. Plus dat bij circa 25 procent van de patiënten een zeer goede respons werd gezien, die een veel langere overlevingswinst kan opleveren dan 4 maanden.” 

Wat kan PSMA in de toekomst betekenen voor prostaatkanker? 

“Momenteel is Lu-177-PSMA therapie nog niet geregistreerd in Nederland en wordt deze nog niet vergoed. Ik verwacht echter dat dat binnen een paar jaar gaat gebeuren. Want dit is echt een revolutionaire ontwikkeling tegen prostaatkanker. Ik heb dan ook goede hoop dat vele generaties patiënten ervan gaan profiteren. Ook heb ik hoge verwachtingen van een combinatie van behandelingen. Dat zou zomaar voor veel patiënten een nieuwe horizon kunnen betekenen.”