De overgang: vrouwen krijgen er gemiddeld twee tot tien jaar lang mee te maken. De term is welbekend, maar waar krijgen vrouwen in de overgang nu écht mee te maken? Gynaecoloog Dorenda van Dijken en haar patiënt Nathalie Ebbers vertellen.
Met welke klachten krijgen vrouwen in de overgang te maken, en hoe beïnvloedt dat hun leven?
“De overgang is een natuurlijke levensfase van de vrouw: het is de tussenfase tussen de vruchtbare en niet vruchtbare periode. Een soort van omgekeerde puberteit dus. Twintig procent van de vrouwen in de overgang ervaart er weinig tot geen last van, maar tachtig procent wel degelijk. Één derde van die groep heeft ernstig hinderlijke klachten”, vertelt van Dijken.
Tot de klachten behoren opvliegers, nachtzweten en als gevolg oververmoeidheid. Dat zorgt ook voor mentale klachten zoals geheugenverlies, concentratieverlies, stemmingswisselingen en het verminderen van de kwaliteit van leven. Maar ook pijnlijke gewrichten kunnen het gevolg zijn van de overgang. De gewrichtspijn kan langzaam verergeren, en wordt niet vaak gelinkt aan de overgang.
Daar had Nathalie Ebbers ontzettend last van. Haar gewrichten deden zó veel pijn, dat ze op een gegeven moment het leven niet meer zag zitten. “Het begon 3,5 jaar geleden. Opstaan uit een stoel was toen zo pijnlijk dat ik niet meer met mijn vriendinnen naar etentjes wilde. Ik wist namelijk dat ik er overdreven lang over zou doen om uit een stoel te kunnen opstaan. Daarnaast liep ik als een vrouw van negentig. Het weerhield me dus van veel sociale gelegenheden. Door de pijn stond ik niet meer vol in het leven.”
De overgang is dus veel meer dan af en toe een opvlieger. Waar worden die klachten door veroorzaakt?
Van Dijken: “Pijn in de gewrichten, zoals bij Nathalie, heeft alles te maken met de afname van het hormoon oestrogeen. Dat wordt normaal gesproken aangemaakt in de eierstokken, maar zodra die uitgeput raken stopt ook de aanmaak. Oestrogeen is verantwoordelijk voor elasticiteit in het haar, de huid, bloedvaten maar ook in banden, pezen en spieren. Je kunt je dus voorstellen dat vrouwen in deze fase ook te maken krijgen met rimpels, haaruitval en blaasklachten zoals blaasontsteking. Dat is natuurlijk ook niet goed voor je mentale gesteldheid.”
Nathalie had geen flauw benul dat haar klachten door de overgang kwamen. Totdat ze een voorstelling van Isa Hoes en Medina Schuurman bezocht over de overgang. “Daar ging ik eigenlijk heen voor de grap, maar tot mijn verbazing herkende ik mij volledig in de overgang zoals zij die omschreven. Dorenda was daar ook aanwezig. Godzijdank ben ik toen bij haar terechtgekomen.”
Je hebt uiteindelijk een passende behandeling gevonden. Wat heeft dit voor jou betekend?
“Het heeft alles voor mij gedaan. Na tien dagen voelde ik me meteen een andere vrouw en had ik weer zin in het leven. Ik heb een hormoonbehandeling met een gel en daarnaast een tablet in de avond. Dat werkt voor mij uitstekend. Werken, sporten en leuke dingen doen gaan nu weer. Ik ben weer gezellig en spontaan.”
Van Dijken legt uit dat hormoontherapie mogelijk het oestrogeentekort herstelt, precies genoeg om de overgang te kunnen overbruggen. Zo kunnen vrouwen bijvoorbeeld van twaalf opvliegers per uur naar één opvlieger per uur gaan en kunnen gewrichtsklachten ook afnemen: mogelijk een enorme verbetering in de levenskwaliteit.
Van Dijken: “De eerste optie is een transdermale behandeling, wat via de huid wordt opgenomen door middel van een spray, gel of pleister. De andere optie zijn tabletten die het even goed doen, maar we geven vaker de voorkeur aan de transdermale behandeling. Dat komt omdat die stabieler wordt opgenomen in het bloed. Voor vrouwen met stemmingsklachten of hoofdpijn werkt het vaak beter. Omdat tabletten via de lever gaan, is de erg kleine kans op trombose daarmee iets hoger. Ook hebben tabletten een ongunstiger effect op je bloeddruk en waarden van je vrije vetten (triglyceriden).”
Vrouwen die ernstige klachten ervaren door de overgang komen in aanmerking voor deze behandeling. Daarmee haal je volgens van Dijken de scherpe randjes van de overgang af. Meestal duurt zo’n behandeling tussen de twee en vijf jaar. Nathalie krijgt de hormoonbehandeling nu 2,5 jaar. “De overgang wordt echt onderschat.”