Weten welke therapie voor de individuele patiënt aan het begin van het behandelproces de beste opties biedt, is vaak doorslaggevend voor het uiteindelijke resultaat.
Er zijn voor steeds meer kankersoorten meer behandelmogelijkheden beschikbaar. Een deel daarvan is al geregistreerd, andere kunnen alleen nog in studieverband worden gegeven. De continue ontwikkeling van nieuwe therapieën en de innovatie binnen bestaande therapieën is van groot belang om patiënten meer kansen te bieden op een beter en langer leven.
Met het combineren van (systeem)therapieën en het in een eerder stadium van de ziekte toepassen van nieuwe behandelingen kan belangrijke gezondheidswinst worden behaald. Die verfijning is vaak net zo belangrijk als compleet nieuwe ontwikkelingen. Het onderzoek naar innovaties vereist een optimale samenwerking tussen de dokters die betrokken zijn bij het onderzoek en de onderzoeksteams bij de farmaceutische bedrijven.
Nieuwe behandelingen worden in speciaal geselecteerde ziekenhuizen in studieverband aangeboden aan patiënten. Door hun medewerking aan het onderzoek hebben zij een betere kans op een optimale behandeling. Daarnaast is hun bijdrage belangrijk voor de registratie van nieuwe therapieën waarvan ook anderen kunnen profiteren.
Prof. dr. Monique Minnema
Internist-hematoloog aan het UMC Utrecht Cancer Center
“Als het gaat om de behandeling van patiënten met Multipel Myeloom, een kanker van plasmacellen, is er de afgelopen twintig jaar enorm veel vooruitgang geboekt. Zo is er nu de mogelijkheid van autologe stamceltransplantatie om de behandeling te intensiveren. Die transplantatie biedt voor veel mensen een duidelijke verlenging van leven met vaak behoud van kwaliteit. Wij kunnen de ziekte niet genezen maar wel zo goed mogelijk onder controle houden.”
“Een andere nieuwe therapie is de immuuntherapie. Ik heb in 2010 de eerste testen op mensen gedaan en ben erg onder de indruk hoe positief de ontwikkelingen waren. Het lukt vaak om de ziekte goed onder controle te krijgen en die respons kan jaren aanhouden. Dat zijn goede jaren voor de patiënt. Immuuntherapie kunnen wij bovendien toevoegen aan chemotherapie. Deze toevoeging geeft niet duidelijk meer bijwerkingen maar wel een duidelijk hogere effectiviteit van behandeling.”
Dankzij al die nieuwe therapieën kunnen wij patiënten een keuze bieden
Monique Minnema
“In de afgelopen twintig jaar zijn elf nieuwe medicijnen geregistreerd voor de behandeling van Multipel Myeloom. Daaronder vallen twee volledig nieuwe typen medicijnen die veel gebruikt worden: de gerichte therapie en de immuunmodulerende medicijnen. Met al die medicijnen en met de mogelijkheid tot combinatie ervan hebben wij een compleet behandelarsenaal. Door aanpassingen in dosering en het feit dat nieuwe geneesmiddelen weinig bijwerkingen kennen, hebben oudere en fragiele patiënten meer behandelmogelijkheden.
“Dankzij al die nieuwe therapieën kunnen wij patiënten een keuze bieden. Ik bespreek alle mogelijkheden en geef medisch advies plus een plan B. De patiënt maakt de uiteindelijke keuze gebaseerd op de mogelijkheden, de bijwerkingen en de persoonlijke wensen.”
Prof. Ronald de Wit
Erasmus MC
Gespecialiseerd in de behandeling van en het onderzoek naar de medicamenteuze behandeling van urologische tumoren
“Het is belangrijk om van tevoren vast te stellen welke behandeling de beste opties biedt. Als je bij blaaskanker niet gelijk de juiste behandeling geeft, gaat kostbare tijd verloren. Soms is er dan onvoldoende tijd om een vervolgbehandeling te starten. Dat geldt ook voor zaadbalkanker. Dat is, als je direct de goede keuze maakt, zelfs uitgezaaid een goed te genezen aandoening.”
“Iedere behandeling heeft effect op de conditie en op bepaalde organen zoals je beenmerg, lever en je nieren. Als schade ontstaat, is de conditie van de patiënt soms onvoldoende om nog een volgende behandeling te kunnen starten. Het is belangrijk zo snel mogelijk door te verwijzen naar de juiste specialist.”
De keuze die je maakt, heeft effect op zowel effectiviteit als kwaliteit van leven
Ronald de Wit
“Bij prostaat- en blaaskanker zijn er biomarkers die gebruikt kunnen worden om te voorspellen welke behandeling zal aanslaan. Het is nog niet sturend maar wel richtinggevend. Ook kun je door het DNA van de tumor te onderzoeken vaststellen of er sprake is van bepaalde mutaties. Vaak zijn er specifieke kenmerken die een andere of een extra behandeling mogelijk maken.”
“De keuze die je maakt, heeft effect op zowel de effectiviteit van de behandeling als kwaliteit van leven. Dat kan een geregistreerde behandeling zijn maar ook een behandeling in studieverband. Op de website www.stichtingduos.nl staan alle op dit moment lopende studies naar prostaat-, blaas-, nier- en zaadbalkanker vermeld. Patiënten kunnen hun behandelend arts vragen contact op te nemen met een van de ziekenhuizen die daaraan deelnemen.”
Sven van Egmond
Arts en onderzoeker in de dermatologie van het Erasmus MC
Gespecialiseerd in de zorg rondom huidkanker
“Er zijn fantastische ontwikkelingen op het gebied van de behandeling van huidkanker. Met het combineren van (immuun-)therapieën worden heel goede resultaten behaald voor melanoom. Onderzocht wordt of eerder stoppen met deze medicatie hetzelfde goede effect heeft. In dat geval zullen de bijwerkingen veel eerder voorbij zijn. Dat is voor de kwaliteit van leven erg belangrijk.”
“De meeste huidkankers worden operatief behandeld, de zogenaamde excisie. Voor patiënten met een vergevorderde huidkanker waarbij operatieve verwijdering geen optie meer is, zijn er nog medicamenteuze opties. Voor zeer grote of uitgezaaide (zeer zeldzaam) basaalcelcarcinoom bestaat er een medicamenteuze optie. Voor vergevorderd plaveiselcelcarcinoom is er nu ook een medicament op komst.”
Naast de personalised medicine is personalised care belangrijk
Sven van Egmond
“Naast de personalised medicine is personalised care belangrijk. Vroeger zei de dokter “dit gaan we doen”. Dat was niet altijd wat de patiënt zelf echt wilde. Ik heb onderzoek gedaan onder mensen met plaveiselcelcarcinoom en basaalcelcarcinoom. Dit zijn, met ongeveer 60.000 nieuwe patiënten per jaar, de twee meest voorkomende typen huidkanker. Het komt erop neer dat zij behoefte hebben echt gehoord, gezien en begrepen te worden. Het persoonlijke contact en uitleg en informatie gericht op hun persoonlijke situatie zijn belangrijk. Zij willen doorgaans nauw betrokken worden bij de keuze van de behandeling.”
“Veel huidkankerpatiënten voelen zich alleen. Natuurlijk is er de patiëntvereniging Stichting Melanoom. Voor mensen met basaalcel- en plaveiselcelcarcinoom is er echter geen patiëntvereniging. Samen met huidkankerpatiënt Jaap Touw heb ik daarom het voortouw genomen om een nieuwe organisatie op te richten: De Huidkanker Stichting. Wij zijn bezig met de website www.dehuidkankerstichting.nl. In juni gaat de stichting live. Het is geen medicamenteuze innovatie, maar patiënten serieus nemen, een platform bieden en optimaal communiceren is ook een vorm van innoveren.”
SANL.ONC.20.02.0107