De zoektocht naar passend onderwijs: Katja’s verhaal

De eerste dag ging Katja nog vrolijk naar de peuterspeelzaal. De tweede dag was ze chagrijnig. Andere kinderen begrepen haar niet, zei ze. Als voor veel ouders begon voor haar ouders een moeizame zoektocht naar passend onderwijs. Overleggen, onbegrip, regeltjes, kennisgebrek en spanning werden hun wereld. Vereniging Balans helpt, met steun en kennis.

Katja bleek hoogbegaafd. Maar ze had ook autisme, ADHD, een taalachterstand of last van angsten kunnen hebben. Dat labeltje maakt een kind niet uit, het wil gewoon gelukkig zijn. Voor veel kinderen sluit het reguliere onderwijs niet aan bij hun behoeften of manier van leren. Hoe jonger ze zijn, hoe meer ze dat in gedrag uiten. Als het goed is, biedt school wat je kind nodig heeft. Maar het is niet altijd goed. Je kind wordt bijvoorbeeld ‘lastig’ genoemd. Maar het is niet lastig, het is bijvoorbeeld school die het lastig vindt om het beste te bieden.

Luisterend oor en raad

“Katja ging naar een school met onderwijs voor hoogbegaafde kinderen. Daar mocht ze pas in groep 4 in, kregen we te horen”, vertelt Saskia. “Katja wilde echter in groep 3 al niet meer naar school.” Katja’s juf ging in de weerstand: ze had al zo’n ‘drukke klas’. “In een schrikreactie zei ik dat we een andere school zouden zoeken. Ik kende Balans toen nog niet.”

Deze vereniging staat op allerlei manieren ouders bij. Vaak is de Balans Advieslijn de ingang. Ook Saskia kwam daar via een van de social media van Balans. Ouders vinden er allereerst een luisterend oor en vervolgens raad. De medewerkers en vrijwilligers zijn door training, eigen onderzoeken en intervisie volledig ingevoerd in wetten, regels, valkuilen en dergelijke.

Waar school kan steunen op een groot team met adviseurs en specialisten op de achtergrond, moeten ouders vanaf nul met schade en schande hun weg zoeken. Daarom wil Balans ouders zo vroeg mogelijk bereiken, vóórdat het escaleert. Dankzij lobby en gesprekken met het ministerie van onderwijs en de politiek moeten nu alle samenwerkingsverbanden in het onderwijs een ouder- en jeugdsteunpunt hebben. Maar ook lobbyt Balans voor informatiepakketten die ouders van school zouden moeten krijgen. Balans schreef al eerder voor de site van het ministerie folders over passend onderwijs voor ouders en jongeren en in meerdere talen.

Lobby en buddy’s

Ouders kunnen onder druk komen te staan en gestrest raken wanneer school in gebreke blijft of zelfs tegenwerkt. Het kan persoonlijk worden. Zo dreigde de school van Katja dat ze niet uitgeschreven kon worden. Katja ging uiteindelijk naar een andere school, waar ze zich prettiger voelde. Totdat ze een nieuwe juf kreeg die haar niet begreep. Katja kreeg driftbuien, huiduitslag, buikklachten en werd prikkelgevoelig. “Ze meed daarom kinderfeestjes”, zegt Saskia.

Omdat school adviezen van deskundigen voor ondersteuning negeerde, beriep Saskia zich op artikel 247 van het burgerlijk wetboek om haar thuis te houden voor Katja’s welzijn: als ouder ben je altijd verantwoordelijk voor de zorg van je kind, niet school. Tijdens bijeenkomsten en – jaarlijks tientallen – webinars vertelt Balans over rechten van ouders, maar ook wat nodig is, wat de procedures zijn en feiten en fabels over diagnoses. Experts en onderzoekers werken hieraan mee. Komen ouders onder spanning te staan, dan kan een getrainde buddy persoonlijk helpen. Balans werkt sinds een paar jaar daarmee en brengt zo gespreksvaardigheden en ook kennis in het gesprek met school. Zo’n buddy is er 100 procent voor de ouders, maar neemt het niet over.

Vrijwilliger

Via Balans kreeg het gezin een buddy, die meeging naar overleggen en voor Katja een pakket regelde voor individuele ontwikkeling. Katja kreeg een tijdelijke ontheffing van leerplicht. Dat bracht rust. Ook kreeg ze betaald voor een particuliere school. Eindelijk is Katja gelukkig. Ze gaat dit jaar zelfs staatsexamen doen. En Saskia werkt nu zelf als vrijwilliger voor Balans. “Zo haal ik vanuit een negatieve ervaring iets positiefs”.