Mensen met kanker komen soms in aanmerking voor deelname aan klinisch onderzoek. Toch kan er veel worden verbeterd aan de bewustwording en de toegankelijkheid, meent een groep behandelaren.
De meeste patiënten op haar spreekuur zijn niet bezig met eventuele klinische studies, merkt internist-oncoloog Yes van de Wouw van het VieCuri Medisch Centrum. Logisch. Na de diagnose kanker komt er al van alles op hen af. Waaronder grote hoeveelheden informatie.
Toch hoopt de arts dat klinisch onderzoek als optie meer in de hoofden komt te zitten van patiënten en behandelaren. Niet alleen vanwege de mogelijke baat die een patiënt er zelf bij heeft. “Zonder onderzoek is er geen vooruitgang. Alle behandelwijzen voor kanker die we nu kennen zouden er nooit zijn geweest zonder patiëntenparticipatie in studies. Ze spelen een essentiële rol.”
Vanzelfsprekend moet een patiënt wel in aanmerking komen voor deelname. Bepalend zijn onder meer het type onderzoek en de ziektefase waarmee iemand te maken heeft.
Eerste gesprek
Van de Wouw bespreekt de eventuele optie van onderzoeksdeelname het liefst in het eerste gesprek, waarin wordt gesproken over behandelopties. “Dat is pittig, omdat daarin al zo veel informatie wordt gedeeld. Toch is het heel belangrijk. Klinisch onderzoek kan een belangrijk onderdeel zijn van een behandelplan. Bovendien is er sprake van tijdsdruk en moet er snel worden beslist over te volgen stappen.”
Klinisch onderzoek kan een belangrijk onderdeel zijn van een behandelplan
Patiënten met een beginstadium van kanker krijgen in een klinisch onderzoek vaak een aanvullende behandeling, naast de standaardtherapie. Voor mensen in een vergevorderde ziektefase betekent een trial soms de laatste behandeloptie. “Klinisch onderzoek is voor een deel van de patiënten een serieuze mogelijkheid. We zien het veel meer als onderdeel van de reguliere zorg”, zegt de arts.
Obstakel
Op weg naar bewustwording vormt het imago van klinisch onderzoek mogelijk een obstakel. Een deel van de patiënten is bang voor deelname en om te fungeren als ‘proefkonijn’, meent researchverpleegkundige Ilona van Rooij die ook werkzaam is in het VieCuri Medisch Centrum.
“Natuurlijk vraagt deelnemen aan onderzoek om een inspanning van de patiënt. Toch hopen we negatieve associaties weg te nemen. Zeker in klinische trials worden deelnemers heel goed gemonitord en vaker gecontroleerd. Gelukkig zien we dat patiënten steeds beter geïnformeerd raken en minder angstig zijn. Al helpt het wel als klinisch onderzoek toegankelijker wordt”, zegt Van Rooij.
Overzicht
Een platform voor klinisch onderzoek is volgens de twee een stap in de richting naar meer toegankelijkheid. Aangesloten ziekenhuizen kunnen sinds enkele jaren toegang krijgen tot een online overzicht van alle lopende klinische onderzoeken. Sinds kort is het ook voor patiënten mogelijk om dit in te zien. Van de Wouw: “In één oogopslag wordt duidelijk welke klinische studies er lopen, in welke fase ze zijn en in welk ziekenhuis zodat er verwezen kan worden. Dat geldt ook voor onderzoeken naar zeldzamere typen kanker. Hopelijk sluiten nog meer ziekenhuizen zich aan en raken ook patiënten meer doordrongen van onderzoek als optie. Dan kunnen zij het op hun beurt meenemen in het gesprek met de arts en kan worden geïnventariseerd of hij of zij in aanmerking komt.”