In Nederland heeft 5 tot 17 procent last van het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS). Dit is een schatting, het exact aantal mensen met PDS is niet duidelijk. De klachten variëren van lichte buikpijn, enige moeite met de stoelgang of diarree, tot zulke ernstige klachten dat het niet mogelijk is om het huis te verlaten.
Marten Otten
Maag-Darm-Leverarts
Onbegrip
“Mensen met deze ziekte kunnen lang niet altijd rekenen op begrip”, vindt Maag-Darm-Leverarts Marten Otten. “Als ze vertellen dat ze veel last hebben van diarree of constipatie en vaak of zelfs altijd hevige buikpijn hebben, dan reageert de omgeving al snel met ‘daar heb ik ook wel eens last van als ik iets verkeerd gegeten heb’. Ze gaan er dan van uit dat jouw klachten gelijk zijn aan hun klachten. Een bijkomend probleem is dat je er aan de buitenkant niets van ziet. Een gebroken been begrijpt iedereen. PDS begrijp je eigenlijk alleen als je het zelf ook hebt.”
Het belangrijkste is dat de patiënt zich serieus genomen voelt, want daar ontbreekt het heel vaak aan
Kwaliteit van leven
“Negentig procent van de mensen met PDS kunnen doorgaans prima worden geholpen door de huisarts”, stelt Otten. “Bij tien procent van de mensen zijn de klachten echter zo hevig dat ze worden doorverwezen naar de MDL-arts. Bij hen zijn de klachten zo ernstig dat ze iedere dag zo veel pijn en zo veel last hebben dat ze vaak aan huis gebonden zijn. Stel je voor dat je zomaar ineens, zonder enige waarschuwing, enorme diarree hebt. Dan moet je direct naar het toilet. En dat gebeurt dan niet één keer per dag maar soms urenlang. Of je kunt van de pijn niet eens je bed uitkomen. Als je tot die tien procent behoort, is PDS echt een aanslag op de kwaliteit van leven.”
Diagnose PDS
De officiële criteria voor de diagnose PDS zijn dat je last hebt van diarree, constipatie of een combinatie daarvan. Deze klachten moeten minstens drie maanden aanhouden. Ook moet je er ettelijke malen per week last van hebben en moet er sprake zijn van een relatie tussen de pijn en ontlasting. Bijvoorbeeld dat de buikpijn minder wordt als je ontlasting hebt gehad.
Niet tussen de oren
Genezen van PDS is nog niet mogelijk. “Het enige wat wij als MDL-artsen kunnen doen, is heel goed luisteren wat de klachten en de gevolgen daarvan zijn voor de patiënt. Het belangrijkste is dat de patiënt zich serieus genomen voelt, want daar ontbreekt het heel vaak aan. Daarna is het zaak heel duidelijk uit te leggen dat de patiënt zelf helemaal niets kan doen aan het feit dat hij of zij PDS heeft. Het zit beslist niet tussen de oren. Het is een hele vervelende en ingewikkelde aandoening. Vervolgens geven wij aan wat de behandelmogelijkheden zijn.”
Behandelmogelijkheden
MDL-artsen hebben een uitgebreid scala aan behandelopties. “Om te kijken welke voedingsmiddelen mogelijk klachten veroorzaken, kun je een eliminatiedieet toepassen. Daarbij laat je steeds ingrediënten weg en kijk je wat het resultaat daarvan is. Ook kun je denken aan het toepassen van probiotica. Dat zijn gevriesdroogde bacteriën in een zakje of capsule die het microbioom, het geheel van bacteriën in de dikke darm, versterken. Een derde optie is het toedienen van prebiotica. Dat zijn voedselbestanddelen die in de darmen omgezet worden in stofjes die de darmen in gunstige zin kunnen beïnvloeden.
Een vierde mogelijkheid is het toepassen van antibiotica die alleen in de darm actief zijn. Dan elimineer je heel gericht bacteriën uit de darm in de hoop dat de samenstelling van het microbioom te verandert. Naar een vijfde behandeling wordt nog veel onderzoek gedaan. Dat is de fecestransplantatie waarbij gezonde darmbacteriën worden geïmplanteerd in de darm van een patiënt met PDS. Ik verwacht dat deze behandeling in de toekomst een grote bijdrage kan leveren aan het bestrijden van PDS-klachten.”
Verlichting PDS-klachten
In samenwerking met Prikkelbare Darm Syndroom Belangenverenging ontwikkelde Otten een nieuw zorgpad voor mensen met PDS. “Het komt het erop neer dat wij patiënten heel veel uitleg geven over elf behandelmogelijkheden. Daar zitten de vijf behandelingen bij die wij standaard in het programma hebben, maar ook minder bekende behandelingen waarvan wij hebben gemerkt dat ze een positieve werking hebben op de klachten. De patiënt kiest zelf drie opties die het beste bij hem of haar passen. Dat geeft de patiënt het gevoel zelf de regie over de behandeling te hebben. Daarna worden, in overleg met de huisarts, die drie behandelingen uitgeprobeerd. Vaak is er één of zijn er zelfs twee behandelingen die verlichting bieden.”
Meer informatie over PDS is te vinden op www.pdsb.nl/reduce.