Aan een prostaatoperatie kun je vervelende klachten overhouden, die je dagelijks functioneren kunnen aanpassen. Vaak is er wel iets aan te doen. “Ik heb onzekere, depressieve mannen weer volledig zien opbloeien.”
Na een prostaatkankerbehandeling houden veel patiënten last van klachten die het leven flink in de war kunnen schoppen. Afina Glas is uroloog in het Zaans Medisch Centrum en is gespecialiseerd in plasproblemen en urologische seksuologie: “Ik zie veel mannen terneergeslagen binnenkomen. De schaamte voor hun klachten is groot.” Glas ziet haar patiënten vaak een paar maanden tot soms jaren na hun prostaatkankerbehandeling. “Aanvankelijk staan patiënten in de overleefmodus. Maar zodra de kanker onder controle is, komen andere problemen aan de oppervlakte. Daar zijn veel patiënten niet goed op voorbereid.”
Schaamte voor urineverlies
Na een prostaatkankeroperatie krijgt ongeveer 60 procent last van urineverlies. “Bij de meesten trekt dat na een paar weken of maanden wel weg,” zegt Glas. “Een kleine groep van ongeveer zeven procent heeft na een jaar nog steeds last. Dit varieert van minimaal verlies tot grotere hoeveelheden. Urineverlies kan voor veel mannen erg vervelend zijn en zelfs hun leven beheersen. Ze schamen zich en sommige patiënten raken zelfs in een sociaal isolement.” Toch zijn er wel behandelmogelijkheden. Glas: “Bij mild verlies kunnen we een bandje plaatsen die de plasbuis beter in de bekkenbodem positioneert. Hiermee worden de klachten vaak aanzienlijk of volledig verholpen.” Voor mannen met een fors urineverlies of patiënten die ook bestraald zijn is er de sluitspierprothese. “Deze bedien je handmatig tijdens het plassen,” zegt Glas. “De rest van de dag ben je nagenoeg droog. Ik heb patiënten gehad die me huilend in de armen vielen omdat ze zó blij waren dat ze van hun klachten af waren.”
Intieme problemen
Een ander mogelijk gevolg van prostaatbehandelingen zijn intieme klachten. Glas: “Meer dan 70 procent van de mannen krijgt hiermee te maken. Als dit zich niet herstelt, is dit voor een deel van de mannen een enorm probleem. Het drukt een grote stempel op hun liefdesleven.” Er zijn er zeker oplossingen voor handen, al is het vaak even zoeken wat de beste optie is, legt Glas uit: “Pillen kunnen hierbij werken. Ook zijn er prikken die je bij jezelf kunt zetten. Dat is voor veel mannen wel een drempel. Je moet eraan wennen dat het onderdeel wordt van het voorspel.”
Werkt dat allemaal niet, dan is er nog een implantaat. Glas: “Met een erectieprothese kan je de stijfheid herstellen, al is de seksuele beleving wel wat anders.” Volgens Glas is het belangrijkste dat erover gepraat wordt. “Veel patiënten zijn teleurgesteld over de gevolgen van hun prostaatkanker. Veel mannen voelen zich schuldig en mijden intimiteit. Daardoor voelt de partner zich vaak afgewezen. Terwijl het voortkomt uit onzekerheid.”
Bespreekbaar maken
Het is zowel voor arts als patiënt belangrijk om het gesprek te openen. “Het liefst spreken we met de patiënt samen met de partner. We zien dat stellen die een brede kijk op intimiteit hebben, meer succes hebben van de behandeling. Zij gaan creatiever met de oplossing om en vinden zo eerder plezier terug.” Volgens Glas is het belangrijk om niet te lang te wachten om te praten over de gevolgen van prostaatkankerbehandelingen. “Behandelaars kunnen hun patiënten voorbereiden op wat komen gaat, en ze tijdig doorverwijzen naar een gespecialiseerd uroloog.” Ook is het belangrijk om als patiënt aan te geven waar je mee zit: “Sommige mannen lopen jaren rond met klachten die hun gevoel van mannelijkheid aantasten. Terwijl er gelukkig hele goede behandelopties zijn.”