Steeds meer mensen in Nederland hebben obesitas. Een gastric bypass of een gastric sleeve kan helpen om een groot deel van het overgewicht kwijt te raken. Chirurg prof. Eric Hazebroek van Vitalys, kliniek tegen overgewicht, licht toe.
Prof. Hazebroek, u bent chirurg gespecialiseerd in overgewicht en Hoogleraar Nutrition and Obesity Treatment. Hoe komt het dat sommige mensen het maar niet lukt om af te vallen?
“Vaak wordt bij ernstig overgewicht of obesitas gedacht: het is je eigen schuld, want je eet veel te veel en beweegt te weinig. Maar als het echt zo simpel zou zijn, dan zou het wereldwijde probleem niet zo groot zijn. Wat dat betreft is het stigma dat aan obesitas hangt onterecht. Want de oorzaken van extreem overgewicht zijn complex. Zo spelen componenten als erfelijkheid, aanleg en de invloed van hormonen ook een rol. Niet voor niets heeft de WHO obesitas erkend als een chronische ziekte. Bovendien leven we in een maatschappij waar – vooral ongezond – eten overal is en letterlijk met één druk op de knop naar je toe komt. Dat maakt het lastig om alle verleidingen te weerstaan. Helemaal als je van huis uit niet hebt meegekregen wat een evenwichtige leefstijl inhoudt. Ook als je het financieel zwaar hebt zal je daardoor mogelijk eerder naar goedkoop ongezond voedsel kunnen grijpen. Al die factoren
spelen een rol.”
Wanneer biedt een gastric bypass of gastric sleeve uitkomst?
“Gezonder eten en voldoende bewegen vormen zonder meer de basis om op een gezond gewicht te komen. Maar niet voor iedereen is dat voldoende. Vijf procent afvallen als je 150 kilo weegt zet geen zoden aan de dijk. Medicatie kan uitkomst bieden, dat is een vrij nieuwe ontwikkeling met veelbelovende resultaten. Alleen is niet iedereen daar voldoende mee geholpen. Voor een beperkte groep kan een operatie echt het verschil maken, omdat het helpt uit de neerwaartse spiraal te komen door het aanzienlijke gewichtsverlies. Hierdoor kan men weer sporten, deelnemen aan sociale activiteiten, beter presteren op het werk en neemt het ziekteverzuim ook flink af. De gezondheidswinst van een maagverkleining kan gigantisch zijn.”
Wat is het grootste misverstand over operaties om af te vallen?
“Dat het een quick fix is. Het eerste jaar na een gastric bypass of sleeve zal een patiënt zonder meer veel afvallen en op een gezonder gewicht komen. Maar om dat effect te behouden, zullen er vooral ook blijvende leefstijlaanpassingen moeten worden gemaakt. Denk aan altijd kleinere porties eten, gezondere keuzes qua voeding maken en dagelijks voldoende bewegen. Bovendien kan het gebeuren dat iemand ondanks de operatie toch weer te zwaar wordt. Niet voor niets vindt er daarom van tevoren een uitgebreid screeningsproces plaats, waarin wordt beoordeeld of de patiënt geschikt is voor een obesitasoperatie en bereid is om daarna aan zichzelf te werken. Een maagverkleining is en blijft een middel om af te vallen, niet het doel.”
Wat kan een kliniek zoals Vitalys betekenen voor mensen met zwaar overgewicht?
“We brengen allereerst in kaart wat de situatie van een patiënt is en wat de mogelijke
oorzaken zijn van het overgewicht. Achter aanzienlijk overgewicht zit vaak een verhaal. Zodra dat helder is, kan gekeken worden naar de behandelopties. Dat hoeft overigens niet per se een gastric bypass of een gastric sleeve te zijn. Zo is er ook volop aandacht voor leefstijl en psychologie. Sinds twee jaar bieden we ‘Grip op het eten’ aan, een behandelmodule gebaseerd op cognitieve gedragstherapie. Dit is een effectieve manier om gedrag op lange termijn effectief te veranderen. In combinatie met zorg op maat, leidt dit vaak tot
uitstekende resultaten.”