Janouk Kelderman (29), presentatrice bij NPO Zapp en ambassadeur bij WWF, zet zich actief in voor dierenwelzijn. Wij stelden haar een aantal vragen over haar liefde voor dieren en ambities omtrent duurzaamheid.
Wanneer is jouw liefde voor dieren ontstaan?
“Ik strijd tegen dierenleed omdat ik dol ben op dieren, in alle vormen en maten. Ik ben als kind opgegroeid in de Achterhoek, volop in het groen en omringd door dieren. Mijn ouders namen ons, zo klein als we waren, altijd al mee de natuur in. Zo kon ik als kind ieder vogeltje in de tuin bij naam noemen en kende ik alle beestjes die in de kriebelpotenhoek ‘woonden’. Zodra er iemand een beestje dood wilde maken of er per ongeluk op ging staan, schreeuwde ik alles bij elkaar. ‘Nee pas op een mier!’ Vervolgens viel ik dramatisch op mijn knieën om met eigen ogen te controleren of de mier, bij, worm of muis nog wel leefde. Als het diertje dood was, of we vonden ergens een dood dier, dan kreeg het beestje een heuse begrafenis. Met zelf geknutseld kruis en bloemetjes op het ‘graf’. Geen zorgen, tegenwoordig doe ik dat niet meer, dat zou gek zijn. Maar ik zet me nog wel in voor dierenwelzijn en ik probeer goed voor de natuur te zorgen, iedere dag. “
Waarom is het voor jou zo vanzelfsprekend?
“Ik ben er mee opgegroeid. Het allerbelangrijkste wat ik als klein kind leerde, is dat alles wat leeft belangrijk is en een functie in het ecosysteem heeft. Dat we met respect moeten omgaan met dieren en de natuur. Ik kan dan ook ontzettend kwaad worden als ik mensen zie die dat niet doen. Oké, ik zal niet meer de boel bij elkaar krijsen als er iemand op een mier gaat staan. Maar als ik iemand zie die schade aanricht aan de natuur op welke manier dan ook, dan zal ik als het kan daar iets van zeggen. Denk aan mensen die afval in de natuur gooien, hun honden los laten lopen in een broedgebied, zonder schaamte gif spuiten in hun tuin of dieren bang maken met vuurwerk. Ik noem maar wat. Soms voel ik mezelf een soort boswachter of natuurbeschermer, maar dan zonder officiële aanstelling. Haha.”
Vanaf welke leeftijd kwam je zelf in aanraking met dierenleed?
“Als kind woonde ik vlak bij een kippenslachterij. Een deel van de hal lag aan een openbaar fietspad. Daar zag ik door de ramen, de onthoofde kippetjes aan haken voorbijkomen. Het gebeurde wel eens dat er kippen ontsnapten, die ik samen met de buurtkinderen wilde vangen. Zo zijn we ooit aan de achterkant van die slachterij terecht komen. De plek waar je levende kippen ziet aankomen, op elkaar gepropt in krappe kratten. Maar ook waar het slachtafval opgehaald wordt. Er hing daar zo’n intense geur dat ik kotsmisselijk naar huis ging. Ik vond dat zo’n heftige ervaring dat ik helemaal van slag was. Kippen die levend aan de voorkant naar binnen gingen en die ik vervolgens in hun ‘blote billen’ zonder kop aan die haken voorbij zag komen door de ramen heen, ik kon het niet rijmen. Die ervaring bij de kippenslachterij staat zo in mijn geheugen gegrift dat ik sindsdien, alles wat te maken heeft met de slacht, zie als dierenleed. Want, hoe fijn een dier ook geleefd heeft, bij de slachterij komen ze uiteindelijk allemaal op dezelfde manier aan hun einde. Misschien is dat een van de redenen dat ik vandaag de dag geen vlees meer eet.”
Wat versta jij nog meer onder dierenleed?
“Iets waar ik heel verdrietig van word zijn foto’s van mensen die trots poseren naast een wild dier dat ze net hebben doodgeschoten. Hoe bizar is dat? Ik vind het echt onbegrijpelijk dat je trots kunt zijn op het ontnemen van het leven van een wild dier. Als het überhaupt al een wild dier is. Het gebeurt ook vaak zat dat er een gefokt dier wordt losgelaten in een afgebakend terrein waarna de jacht geopend wordt. In Ouwehands Dierenpark zitten bijvoorbeeld beren die daarvoor bedoeld waren. Maar nu gelukkig hun oude dag kunnen slijten in Het Berenbos. Verder hoor ik, vaker dan me lief is, berichten over dierenleed uit ons eigen land. Denk aan alle nare dingen die mensen uithalen met vuurwerk en dieren. Vogelhuisjes die worden dichtgemaakt zodat de vogels die erin nestelen er niet meer uitkunnen en dus doodgaan. Verminkte zwanen, eenden, en paarden of ezels en geiten die in hun weitje worden toegetakeld. Ik heb daar echt geen goed woord voor over. Verder heb ik voor mijn werk wel eens meegelopen met De Dierenambulance, en zelfs bij huisdieren komt nog bizar veel dierenleed voor. Konijnen die wegkwijnen in te kleine hokjes, katten die verwaarloosd buiten ronddwalen of honden die aan het kortste eind trekken wanneer hun baas hen niet meer aankan. We hebben met zijn allen nog een flinke weg te gaan als het aankomt op dierenwelzijn.”
Waarom is aandacht voor dierenwelzijn juist nu zo belangrijk?
“Ik vind dierenwelzijn belangrijk omdat dieren geen stem hebben. Ze kunnen niet, zoals mensen, hun stem laten horen als ze het ergens niet mee eens zijn. Neem nou die vreselijke beelden van orang-oetans die hun bos gekapt zien worden en nergens heen kunnen. Uit pure angst klimmen ze hoog in een half afgefikte boom. Ook dàt is dierenleed. Over het algemeen worden dieren gezien als minderwaardig en als iets dat de mens moet voorzien van voedsel of plezier. Maar dieren verdienen, net als mensen, goede bescherming en een prettig leven. Daarnaast vind ik dat we vaak vergeten dat wijzelf ook gewoon onderdeel zijn van de natuur en alles wat daarbij hoort. Het is niet voor niets dat ik ambassadeur ben geworden van WWF. Ik zou het mooi vinden als de relatie tussen mens en natuur (en dus ook dieren) hersteld kan worden, naar één wereld waarin beiden kunnen groeien, bloeien en samenleven. En ik geloof dat dat kan!”
Op zoek naar een kerstcadeau voor jouw kinderen?
In het boek: “Janouk zoekt een duurzame wereld” gaat ze op zoek naar oceanen zonder plastic, bossen vol dieren en een gezond klimaat! In het boek legt Janouk iedereen vanaf 9 jaar uit wat klimaatverandering inhoudt en wat de gevolgen hiervan zijn. Klik hier, bekijk de post van Janouk en maak kans op een van de drie boeken.