Pijnlijke menstruatie, chronische pijn in de onderbuik, vermoeidheid. Het zijn enkele symptomen van endometriose, de ‘onzichtbare’ aandoening die naar schatting 1 op 10 vrouwen treft in vruchtbare leeftijd. En toch blijft endometriose een onderbelichte aandoening. Maart is awareness month rond endometriose, met één duidelijk doel: de symptomen van endometriose kenbaar maken, zodat vrouwen die klachten ervaren, worden aangemoedigd om hulp te zoeken bij hun arts. Hoe sneller, hoe beter.
Endometri-wat?
Menstruatieklachten worden wel eens weggezet als ‘normaal’, maar soms is dat niet het geval. Sommige klachten kunnen veroorzaakt worden door endometriose. Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op endometrium (de slijmvlieslaag aan de binnenkant van de baarmoeder) buiten de baarmoeder voorkomt. Tijdens de menstruatie vloeit bloed- en slijmvliesweefsel normaal gezien uit het lichaam, maar soms dus ook terug in de buikholte zelf, waar er haarden van slijmvliesweefsel ontstaan en er zo cysten, blaasjes en knobbeltjes gevormd worden. Dat kan zijn tegen de eierstokken, de eileiders, op het buikvlies, op de darmwand, de blaas, de urineleiders en zelfs op het middenrif. Dit leidt tot ontstekingsreacties en verklevingen in de aangetaste zone.
Het gevolg daarvan? De klachten kunnen zeer verschillend zijn, van hevige menstruatiepijn tot pijn tijdens seks, verminderde vruchtbaarheid, vermoeidheid, of zelfs pijn bij het plassen en de ontlasting in de periode voor, tijdens of na de menstruatie, al dan niet in combinatie met chronische buikpijn. Deze fysieke klachten kunnen leiden tot mentale klachten met een grote impact op de kwaliteit van leven van de vrouwen.
Diagnose
Volgens studies duurt het gemiddeld zeven jaar2 voordat een diagnose gesteld wordt. Veel vrouwen ervaren felle pijn tijdens hun menstruatie, maar negeren dit omdat ze denken dat het ‘erbij hoort’. Soms worden ze jammer genoeg niet serieus genomen door artsen. Hierdoor blijft endometriose lang onbehandeld en kunnen de symptomen erger worden na verloop van tijd. Een vroege diagnose kan echter veel leed voorkomen. Dit kan door middel van een zorgvuldige evaluatie, een vaginaal onderzoek en beeldvormende onderzoeken zoals een echografie, een MRI-scan of een kijkoperatie.
Menstruatieklachten worden wel eens weggezet als ‘normaal’, maar soms is dat niet het geval
Betekent een diagnose dan ook een redding?
Er zijn verschillende behandelingsopties beschikbaar, van pijnmedicatie en hormonale therapieën om de aandoening onder controle te houden en de klachten te verminderen, tot chirurgische ingrepen om de letsels te verwijderen. Een vroege start van een behandeling kan vaak erger voorkomen.
En jij? En nu?
Duidelijk: vrouwen die deze symptomen bij zichzelf herkennen, moeten dat serieus nemen en niet wachten om hun zorgen te uiten. In eerste plaats kunnen vrouwen terecht bij de huisarts die hen moet doorverwijzen naar de gynaecoloog, al zou de aanpak verder multidisciplinair moeten zijn. Er moet een traject uitgestippeld worden op maat van de vrouw door behandelingsopties te bespreken met verschillende zorgverleners en een behandelplan te kiezen dat het beste past bij haar behoeften en voorkeuren, in functie van de levensfase waarin ze zich bevindt.
2024-054, date of revision 03/2024.
1. Zondervan KT et al. N Engl J Med. 2020: 382(13):1244-1256
2. Ellis K et al. Front Glob Womens Health. 2022;3:902371.