In het verleden was het algemene behandeldoel bij mensen met psoriasis vijfenzeventig procent van de huid psoriasisvrij krijgen. Dankzij nieuwe therapieën is dit doel inmiddels bijgesteld naar negentig procent.
“Dat doel is zeker realistisch bij de meerderheid van de patiënten”, stelt Peter van de Kerkhof, Emeritus hoogleraar dermatologie en venerologie aan Radboud Universiteit Nijmegen. “Het lukt ons steeds beter om deze chronische ziekte onder controle te krijgen.”
Lees meer: Met de juiste behandeling is het leven vaak veel leuker.
Wat was tien jaar geleden het vooruitzicht van een psoriasispatiënt?
“De meerderheid van patiënten met psoriasis voelde zich ongelukkig. Er waren wel behandelingen die psoriasis konden verbeteren maar een veilige lange termijn behandeling was maar voor weinig mensen weggelegd. Dermatologen waren terughoudend met het voorschrijven van de eerste biologicals. Simpel gezegd was het perspectief een beperkte verbetering van de huid met als risico matige tot zelfs ernstige bijwerkingen.”
In plaats van proberen wat werkt, kunnen wij straks voorspellen welke therapie het beste resultaat zal opleveren
Peter van de Kerkhof (Emeritus hoogleraar dermatologie en venerologie aan RadboudUniversiteit Nijmegen)
Is er sindsdien vooruitgang geboekt?
“Absoluut. Er is een scala aan nieuwe therapieën; er valt wat te kiezen. Wij kunnen nu persoonsgerichte zorg en een goed toekomstperspectief bieden. Als wij inschatten dat uitwendige therapie, lichttherapie en de klassieke systemische therapieën onvoldoende resultaat opleveren of ongewenste bijwerkingen hebben, dan zijn er nu de biologicals. Er zijn diverse therapieën beschikbaar in verschillende doseringen zodat je echt op maat kunt behandelen. Het mooie is dat er biologicals zijn die zich op verschillende ontstekingseiwitten richten. Als een behandeling niet aanslaat of de werking na een aantal jaar vermindert dan kun je switchen naar een andere behandeling. Zo kun je zoeken naar de meest optimale behandeling voor de individuele patiënt op dat moment.”
Lees meer: Meer en betere behandelmogelijkheden.
Waar hou je rekening mee bij het zoeken naar die optimale behandeling?
“De wens van de patiënt is leidend. Het kan zijn dat de jeuk zo ernstig is dat die eerst moet worden aangepakt. Andere mensen willen vooral af van de zichtbare plekken. Belangrijk is ook of iemand wel of niet een aantal weken tot maandende tijd heeft om verschillende therapieën te proberen. Daarna kijken wij naar de gezondheidsgeschiedenis. Er kan sprake zijn van maag-darmproblemen, leverproblemen, nierproblemen of iemand kan heel gevoelig zijn voor infecties. Het kan zijn dat ontsteking onderdrukkende medicijnen niet gebruikt kunnen worden omdat er een vorm van kanker bestaat of bestaan heeft. Aan de hand van al die informatie kijken wij welke bijwerkingen de verschillende therapieën kunnen hebben en welke therapie gelet op het behandeldoel het meest geschikt is.”
Welke ontwikkelingen zijn er nu gaande?
“Waar wij voorheen vooral reageerden op de situatie, reactieve geneeskunde, proberen wij nu in een vroeg stadium zo te behandelen dat je verergering van de ziekte kunt voorkomen. Dat is proactieve geneeskunde. Het is nu vaak nog zo dat wij eerst kijken of de meest gebruikelijke therapieën aanslaan en dan, als dat niet lukt, stap voor stap alle mogelijkheden aflopen totdat je uiteindelijk wellicht uitkomt bij de biologicals. Ik snap dat wel want je probeert natuurlijk naast de beste ook de meest kosteneffectieve behandeling te bieden.
Je moet nieuwe ontwikkelingen niet reserveren als laatste mogelijkheid
Toch kan het zo zijn dat je door eerder in te zetten op bijvoorbeeld biologicals een veel beter resultaat behaalt, waardoor je na verloop van tijd de dosering kunt verlagen of zelfs een tijd kunt stoppen met de behandeling. Daar wordt op dit moment steeds meer onderzoek naar gedaan en die aanpak wordt ook steeds vaker toegepast. Dat is overigens ook goed nieuws voor patiënten met nagelpsoriasis. Voorheen waren zij vaak aangewezen op een heel pijnlijke behandeling, injecties in de nagelmatrix. Als je hen in een vroeg stadium optimaal behandelt, kun je bovendien ook vaak voorkomen dat zij gewrichtspsoriasis ontwikkelen.”
Hoe ziet de toekomst eruit voor psoriasispatiënten?
“Ik ben overtuigd dat wij binnen tien jaar veel beter inzicht hebben in de situatie van de individuele patiënt. Als een patiënt in de toekomst bij de dokter komt, heeft de dokter net als nu de beschikking over de medische geschiedenis van de patiënt en zal daarnaast bloed worden afgenomen voor testen zodat genetische eigenschappen bekend worden. Uit DNA kan heel veel informatie worden gehaald. Op dit moment kunnen wij de informatie nog niet goed duiden. Met onderzoek zullen we ziekmakende factoren in beeld krijgen en in de toekomst beter kunnen voorspellen welke therapie het beste resultaat zal geven, met de minste bijwerkingen, bij iedere individuele patiënt.
Het gaat om de individuele eigenschappen die voor iedere patiënt uniek zijn. Dat betere inzicht moet gerealiseerd worden door dokters in de toekomst te laten beschikken over big data, die gematcht kunnen worden met de eigenschappen van de individuele patiënt. Daardoor hopen we ook met grotere zekerheid te kunnen voorspellen of de individuele patiënt wel of niet een ernstige vorm van psoriasis zal ontwikkelen en of sprake zal zijn van comorbiditeit en wat de beste behandeling is. Met die data kun je ook besluiten of het zinvol is om al in een vroeg stadium een ‘krachtig middel’ als biologicals in te zetten om zo ernstige fysieke en psychische schade in een later stadium te voorkomen.”
Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door Abbvie.